Agarwood knowledge

沉香来源为瑞香科（Thymelaeaceae）植物沉香Aquilaria agallocha（Lour.） Roxb.、白木香Aquilaria sinnensis （Lour.）Gilg含树脂的木材。沉香最早着录于《别录》。

一、异名

蜜香、栈香，沉水香，奇南香，琪璃，伽南香，白木香、海南沉香、女儿香、土沉香。

二、集解

（一）本草纲目中的纪录

李时珍在《本草纲目·木部》，根据《名医别录》列有沉香。李氏汇集本草家说，旁及其他记录，最后是自下判断。其中有许多可取处，故笔者先从本草纲目说起。

李时珍在沉香释名项下，列有沉水香、蜜香二名，并曰：「木之心节，置水则沉，故名沉水，亦曰水沉。半沉者为栈香，不沉者者为黄熟香。萧梁沉怀远《南越志》言：交州人称为蜜香，为其气如蜜脾也。梵书名阿迦嚧香。」

李氏在集解项下汇抄各家之说如下：

唐代显庆四年（659）苏敬的《新修本草》：「沉香、青桂、鸡骨、马蹄、煎香，同是一树。出天竺诸国。木似榉柳，树皮青色，叶似橘叶，经冬不凋。夏生花白而圆，秋结实似槟榔，大如桑椹，紫而味卒。」

唐代（739）陈藏器的《本草拾遗》：「沉香枝叶并似椿。云如橘者，恐未是也。其枝节不朽。沉水者为沉香。其肌理有黑脉浮者为煎香。鸡骨、马蹄，皆是煎香，并无别功，止可薰衣去臭。」

宋代苏颂的《本草图经》：「沉香、青桂等香，出海南诸国及交广崖州」。萧梁沉怀远《南越志》云：交趾蜜香树，彼人取之，先断其积年老木根，经年，其外皮干俱朽烂，木心与枝节不坏，坚黑沉水者，即沉香也。半浮半沉与水面平者为鸡骨香。细枝紧实未烂者为青桂香。其干为栈香。其根为黄熟香。其根节轻而大者为马蹄香。此六物同出一树，有精粗之异尔。并采无时。唐刘恂《岭表录异》云：广管罗州多栈香。树身似榉柳，其花白而繁，其叶似橘。其皮堪作纸，名香皮纸，灰白色，有纹如鱼子，沾水即烂，不及楮纸，亦无香气。沉香、鸡骨、黄熟、栈香，虽是一树，而根干枝节各有分别也。又宋丁谓《天香传》云：此香奇品最多。四香凡四十二状，出于一本。木体如白杨。叶如冬青而小。海北窦化高雷皆出香之地，比海南者优劣不侔。既所禀不同，复售者多而取者速，其香不待稍成，乃趋利而戕贼之深也。非同琼管黎人，非时不妄翦伐，故木无夭扎之患，必得异香焉。

宋代（1116）寇宗奭的《本草衍义》：「岭南诸郡悉有。傍海处尤多。交干连枝，冈岭相接，千里不绝。大者数抱。木性虚柔。山民以构茅庐，或为桥梁，为饭甑，为狗槽。有香者，百无一二。盖木得水方结，多花折枝枯干中。或为沉，或为煎，或为黄熟，自枯死者，谓之水盘香。南息高窦等州，惟产生结香。盖山民入山，以刀斫曲干斜枝成坎，经年得雨水浸渍，遂结成香。乃锯取之，刮去白木，其香结成斑点，名鹧鸪斑，燔之极清烈。香之良者，惟在琼崖等州。俗谓之角沉。黄沉、乃枯木中得者，宜入药用。依木而结者，谓之青桂，气尤清。在土中岁久，不待创剔而成薄片者，谓之龙鳞。削之自卷，咀之柔韧者，谓之白蜡沉，尤难得也。」

陈承的《本草别说》：「诸品之外，又有龙麟、麻叶、竹叶之类，不只一二十品。要之，入药惟取中实沉水者。或沉水而有中心空者，则是鸡骨，谓中有朽路，如鸡骨中血眼也。」

接着李时珍综合诸说曰：

《本草纲目》：「沉香品类，诸说颇详。今考杨忆谈苑、蔡绦丛话、范成大桂海志、张师正倦游录、洪驹父香谱、叶廷珪香录诸书，撮其未尽者补之云：香之等凡三：曰沉、曰栈、曰黄熟是也。沉香入水即沉，其品凡四：曰熟结，乃膏脉凝结自朽出者；曰生结，乃刀斧伐仆，膏脉结聚者；曰脱落，乃因水朽而结者；曰虫漏，乃因蠹隙而结者。生结为上，熟脱次之。坚黑为上，黄色次之。角沉黑润，黄沉黄润，蜡沉柔韧，革沉纹横，皆上品也。海岛所出，有如石杵如肘如拳，如凤雀龟蛇云气人物，及海南、马蹄、牛头、燕口、栗、竹叶、芝兰、梭子、附子等香，皆因形命名尔。其栈入水半浮半沉，即沉香之半结连木者，或作煎香，番名婆木香，亦名弄水香。其类有蝟刺香、鸡骨香、叶子香，皆因形而名。有大如竺者，为蓬莱香；有如山石枯槎者，为光香。入药皆次于沉香。其黄熟香，即香之轻虚者，俗讹为速香，是矣。有生速斫伐而取者。有熟速腐朽而取者。其大而可雕刻者，谓之水盘头。并不堪入药，但可焚熟。叶廷珪云：出渤泥占城真蜡者，谓之香沉，亦曰舶沉。曰药沉，医家多用之，以真蜡为上。蔡绦云：占城不若真蜡，真蜡不若海南黎峒，黎峒又以万安黎母山东峒者冠绝天下，谓之海南沉，一片万钱。海北高化诸州者，皆栈香尔。范大成云：黎峒出者名土沉香，或曰崖香。虽薄如纸者，入水亦沉万安在岛东，锺朝阳之气，故香尤酝藉。土人亦自难得。舶沉多腥烈，尾烟必焦，交趾海北之香，聚于钦州，谓之钦香，气尤酷烈，南人不甚重之。惟以入药。」

（二）本草纲目以外的纪录

宋代叶廷珪《香录》序曰：「古者无香，燔柴炳萧，上气臭而已。故香字虽载于经，而非今之所谓香也。至汉以来，外域入贡，香之名使见于百家传记。」

中国之知道焚香，是在佛教传入以后。焚香的习惯，大概是始于印度。释法云翻译《名义集卷。卷三众香篇》第三十四曰：「净名疏云，香是离秽之名，而有宣芬、散馥、腾馨之用。……如大论云，天竺国热，又以身臭，故以香涂身，供养诸佛。」

印度所用的香料，包含沉香、檀香、龙脑、茅香等。为净化精神与身体，在习惯上，是焚香静坐，香汤沐浴。

印度人何时使用沉香，无明白记载。但梵语 Agaru 是指沉香，而印度的宗教文化起源甚早，加以沉香产于Pramaputra河的东南部的山岳地带，这一地带与以恒河为中心的印度第二文明期的地带甚为接近，故印度人很早使用沉香，当无疑问。印度佛教文化东传，香料大概亦随之东传。香料到达中国，或不能上溯西汉，而在东汉及三国时代当已逐渐传入，中国人亦有若干认识。三国吴人万震任丹阳太守时所做的《南州异物志》，有言曰：「沉香出日南，欲取当斫坏树，着地积久，外皮朽烂，其心至坚者，置水则沉。名曰沉香。其次在心白之间，不甚坚精，置之水中。不沉不浮，与水面平者，名曰栈香，少麤白者名曰系香。」。

晋惠帝时稽含所着的《南方草木状》，亦记有香木。其言曰：「蜜香、沉香鸡骨香、黄熟香、鸡舌香、栈香、青桂香、马蹄香，案此八物，同出于一树也。交趾有蜜香树，干似榉柳，其花白而繁，其叶似橘。欲取香，伐之经年，其根干枝节，各有别色也。木心无节坚黑，沉水者为沉香，与水面平者为鸡骨香，其根为黄熟香，其干为栈香。细枝繁实未烂者为青桂香，其根节青而大者为马蹄香。其花不香，成实乃香，为鸡舌香。珍异之木也。」。此文可与苏颂的《图经本草》相对照。此后萧梁沉怀远的《南越志》。沉怀远引苏颂之言，笔者不再重复。

南北朝的《梁书》卷五十林邑国项，记有沉香曰：「汉日南郡象林县，古越之界也。沉水香，土人斫断之，积以岁年，朽烂而心节独在，置水中及沉，故名沉香。次不沉不浮者，曰栈香也。」及狼牙修国下曰：「偏多栈沉婆律香」。《南史》卷七八林邑国狼牙修国下，记有与《梁书》同样内容。《隋书》卷八二林邑国下曰：「土名香木，宝玉物产大抵与交趾同。」

据上述所述，到隋朝为止，中国人对沉香的产地，所知者是《南州异物志》的日南，《南方草木状》的交趾，《南越志》的交州，《梁书》的日南郡、狼牙修国，《南史》的林邑国、狼牙修国及《隋书》的林邑国。唐杜佑《通典》亦记述林邑的沉香树。其中，除狼牙修国是在今天的马来半岛中部之外，其范围皆不出于今所谓中南半岛的地区。

佛教初传中国，或系经由北方的丝绸路线，焚香的习惯，或系附随于佛教；而中国人对于沉香的真正知识，则如上述，是来自南海，并且大多是来自交州。至于海南海北的沉香，是在唐代刘恂才提到，至宋代丁谓才比较详细。

入宋以后，丁谓被贬至海南，亲自看到海南沉香，有《天香传》，为苏颂所引。其后，苏轼亦被贬至海南，以沉香木假山贺其弟子由的六十岁生日，有《沉香山子赋》 。其弟有《和子瞻沉香山子赋有序》。南宋时，范大成于乾道八年（1172）至桂，做《桂海虞衡志》，有淳熙二年（1175）序。其志香项，与沉香有关系者，列记沉水香、蓬莱香、鹧鸪斑香、笺香、光香等项，写沉香较为详细。全部转录如下：

南方火行，其气炎上。药物所赋，皆味辛而嗅香，如沉笺之属，世专谓之香者，又美之所锺也。世皆云二广出香。然广东香乃舶上来，广右香产海北者亦凡品，惟海南最胜。人士未尝落南者，未必尽知，故着其说。

沉水香出海南黎峒。一名土沉香。少大块，其次如茧栗角、如附子、如芝菌、如竹叶者佳。至轻薄如纸者，入水亦沉。香之节，因久蛰土中，滋液不流，结而为香。采时，香面悉在下，其背带木性乃出土上。环岛四郡界皆有之。悉冠诸番所出。又以出万安为最胜。说者谓万安在岛正东，锺朝阳之气，香尤酝藉丰美。大抵海南香气皆清淑如莲花、梅英、鹅梨、蜜脾之类。焚一博投许，氛翳弥室翻之，四面悉香。至煤烬气不焦，此海南香之辨也。北人多不甚识。盖海上亦自难得。省民以牛博之于黎。一牛博香一担，归自差择。得沉水十不一二。中州人士但用广州舶上占城真腊等香。近年又贵丁流眉来者。余试之，乃不及海南中下品。舶香往往腥烈，不甚腥者，意味又短，带木性尾烟必焦。其出海北者，生交趾，及交人得之海外蕃舶，而聚于钦州，谓之钦香。质重实，多大块，气尤酷烈，不复风味。惟可入药。南人贱之。

蓬莱香，亦出海南。即沉水香结未成者，多成片，如小笠及大菌之状。有一二尺者。极坚实。色状皆似沉香，惟入水则浮。刳去其背带木处，亦多沉水。

鹧鸪斑香，亦得之海南沉水、蓬莱及绝好笺香中，槎牙轻松，色褐黑而有白斑点如鹧鸪臆上毛，气尤清婉似莲花。

笺香出海南。香如蝟皮、栗蓬及渔蓑状。盖修治石雕镂费工，去木留香，荆棘森然，香之精，锺于刺端，芳气与他处笺香迥别。出海北者，聚于钦州，品极凡，与广东舶上生熟速结等香相埓。海南笺香之下，又有虫漏生结等香，皆下色。

光香与笺香同品，第出海北交趾，亦聚于钦州。多大块，如山石枯槎，气麤烈，如焚松桧，曾不能与海笺香比。南人常用以供日用及常程祭享。

周去非《岭外代答》，有淳熙戊戌（1178）序。其卷七香门，与沉香有关系者，列有沉水香、蓬莱香、鹧鸪香、笺香等四项。其叙述自海南黎峒取得沉香方法，与《桂海虞衡志》者，近于相同。故二书所述，可能出于同一来源。同时期（1225）的赵汝适的《诸蕃志》卷下志物，其第十一至十五所记皆为沉香。

第十一项曰：「沉香所出非一。真蜡为上，占城次之，三佛齐闍婆为下。俗分诸国为上下岸。以真蜡占城为上岸；大食三佛斋闍婆为下岸。香之大概：生结为上，熟脱者次之；坚黑者为上，黄者次之。然诸沉之形多异，而名不一。有如犀角者，谓之犀角沉；如燕口者，谓之燕口沉；如附子者，谓之附子沉；如梭者谓之梭沉；文坚而理致者，谓之横隔沉。大抵以所产气味为高低，不以形体为优劣。世谓勃泥亦产，非也。一说其香新结成，以刀修出者为生结沉；自然脱落者为熟沉。产于下岸者为番沉。气哽味辣而烈，能治冷气，故亦谓之药沉。海南亦产沉香，其弃清而长，谓之莲花沉。」。

第十二项曰：笺香乃沉香之次者，气味与沉香相类。然带木而不甚坚实，故其品次于沉香，而优于熟速。

第十三项曰：速暂香：生速出于真腊占城，而熟速所出非一。真腊为上，占城次之，闍婆为下。伐树去木而取者，谓之生速。树仆于地，木腐而香存者，谓之熟速。生速气味长，熟速气味易焦。故生速为上，熟速次之。熟速之次者，谓之暂香。其所产之高下与熟速同。但脱者谓之熟速，而木之半存者谓之暂香。半生熟，商人以刀刳其木而出其香，择其上者，杂于熟速而货之，市者亦莫之辨。

第十四项曰：黄熟香诸番皆出，而真腊为上。其香黄而熟，故名，若皮坚而半腐者，其形如桶，谓之黄熟桶。其夹笺而通黑者，其气尤胜，谓之夹笺黄熟。夹笺者乃其香之上品。

第十五项曰：生香出占城真腊，海南诸处皆有之。若香以生在木内，谓之生香。结皮三分为暂香，五分为速香，七八分为为笺香，十分即为沉香也。

诸番志卷上志国中，产沉香者计有交趾（Tongking）、占城（Annan）、真腊（Kamboja）、登流眉（Ligor Malay Pennisula）、三佛齐（Palembang,Eastern Sumatra）、单马令（Kawatan Malay Pennisula）、凌牙斯（Lengkasuka, Malay Pennisula）、佛罗安（Beronang, Malay Pennisula）、蓝无里（Lambri, Island Ceylon）、闍婆（Java）、南毗国（Malabar）等。

笔者认为中国人的关于沉香知识，或可上溯及东汉，而首引三吴人万震的着作，在时间上有稍晚。而《后汉书》列传卷八六南蛮西南夷列传七六有段记载，可做参考。文曰：「哀牢夷者，其先有妇人，名沙一，居劳山，尝捕鱼水中，触沉木。若有感，因怀姙，十月产子，男十女。后沉木化为龙，出水上，沙一忽闻龙语：若为我生子，今悉何在？九子见龙惊走。独小子不能去，背龙而坐，龙因舐之。其母鸟语，谓背九，谓坐为隆，因名子曰九隆。乃后长大，诸兄以九隆为父舐而黠，遂共推以为王。」。关于九隆的传说，此外见于《南诏野史》、《风俗通》、及《华阳国志》。《南诏野史》中，沉木是做浮木，这是因为对于树木的常识而做修改。《后汉书》、《华阳国志》及郦道元《水经注》所引，皆作沉木，当以沉木为是。

中国焚香习惯，上文已说过可能是由印度附随佛教传入；而中国有关沉香的记载，香的来源出皆偏于交州，以后乃及于南海岛屿。在中国沉香的记载中，可推测其与印度或有关系者，只有《后汉书》所提。

　　最后提出说明一项，以蜜香与沉香混而为一，是稽含的《南方草木状》、陈怀远的《南越志》及刘欣期的《交州志》。其后唐慎微的《经史证类本草》、《杂引异物志》、《本草经》、《法华经注》，而遂混成为一物。本草纲目的蜜香，就是沉香。

以往谈论沉香，都是从香文化、香道、文玩文化方面，今天就来说一说作为名贵中药的沉香，有着怎样的作用，以及在日常生活中如何使用。

沉香作为中药其味辛、苦，性微温，归脾、胃、肾经。《本草纲目》中记载：沉香可治风水毒肿，心腹痛，去恶心，疗霍乱，清人神，补五脏，暖腰膝，补脾胃、疗寒痹，益气神，益精气，助阳道，治淋浊，清暗疮，解瘟毒等作用。总体来说，沉香具有行气止痛，温中止呕，纳气平喘之功。用于治疗胸腹胀痛，胃寒呕吐和虚喘证，其最简单的煎服方法为：取1.5～4.5g，宜后下；或磨汁冲服。如果入丸药、散剂，则每次为0.5~1g。

沉香

香茶

所谓沉香茶就是煮沉香（一块）的水来沏茶，冲出来的茶汤颜色上更为鲜亮，香味浓郁。入口是一瞬间的苦涩，随后沉香的回甘与茶叶的味道糅合在一起，舌尖、喉咙里尽是甘甜的味道，层次感非常丰富。如沉香泡普洱茶特点：香型独特，滋味浓烈霸气，苦尽甘来，汤色明亮。

沉香茶的功效：长期服用能够调节生理机能，特别是对易感冒人群以及患有慢性病症的人，从根本上改善体质、缓解压力，帮助睡眠、理中益气、抗衰老、增强人体免疫力、维持营养等功效。但燥热人群禁忌饮用。

沉香

泡酒

沉香片作为一种名贵的中药材，可以用于泡酒。

沉香酒的功效：沉香酒适合一些气虚下陷以及阴虚火旺的患者服用，能有效地治疗一些腰膝酸冷、小便气淋以及大肠虚秘等。

沉香

药膳

原料;沉香 5克、鸡半只、桂圆半两、生姜 3片。

首先沉香木一定要清洗干净了，桂圆去皮备用；将鸡肉、桂圆、姜片放入汤盅之中，加盖慢炖，将鸡肉炖透。放入沉香，由于沉香香味易挥发，尽可能把沉香放入汤盅底部，加盖煲约20分钟。这样香扑扑的沉香木炖鸡汤就做好了。

功效：治疗消化不良。

沉香是香，是药，还是精神文化的结晶。

自古至今，沉香都是皇宫贵族、文人雅士完善自身生活品质的一种文化产品，是千年以来精神文化的结晶。

《名醫別錄》"Bác sĩ nổi tiếng"

內容】

沉香為瑞香科植物沉或白木香含有樹脂的木材。野生或栽培。沉香主產於亞熱帶地區的印度、馬來西亞、中國台灣及廣東和廣西等地；白木香主產於廣東、廣西等地的平地、丘陵的疏林或荒山中。原植物喜溫暖濕潤氣候，耐短期霜凍、耐旱，以富含腐殖質、土層深厚的土壤最宜生長。味辛、苦，性溫。歸脾、胃、腎經。功效行氣止痛、溫中止嘔、溫腎納氣。臨床用名沉香。

Trầm hương là loại gỗ có chứa nhựa của cây trầm hương hay còn gọi là Trầm hương. Hoang dã hoặc trồng trọt. Trầm hương chủ yếu được sản xuất ở các vùng cận nhiệt đới như Ấn Độ, Malaysia, Đài Loan, Quảng Đông, Quảng Tây; Trầm hương chủ yếu được sản xuất ở vùng đồng bằng, đồi núi thưa thớt hoặc vùng núi cằn cỗi ở Quảng Đông và Quảng Tây. Cây ban đầu thích khí hậu ấm áp và ẩm ướt, chịu được sương giá và hạn hán ngắn hạn. Nó được trồng tốt nhất ở đất giàu mùn và đất sâu. Nó có vị hăng, đắng và tính ấm. Trở về kinh Tỳ, dạ dày và thận. Công dụng: Bổ khí, giảm đau, làm ấm thận và giảm nôn, làm ấm thận để giảm khí. Tên lâm sàng là trầm hương.

【本草匯言】

《名醫別錄》：薰陸香、雞舌香、藿香、詹糖香、楓香并微溫。悉治風水毒腫，去惡氣。薰陸、詹糖去伏尸。雞舌藿香治霍亂、心痛。楓香治風癮疹癢毒。

《海藥本草》：味苦，溫，無毒。主心腹痛，霍亂，中惡邪鬼疰，清人神，并宜酒煮服之。諸瘡腫，宜入膏用。

《日華子本草》：味辛，熱，無毒。調中，補五藏，益精，壯陽，暖腰膝，去邪氣，止轉筋吐瀉冷氣，破症癖，冷風麻痺，骨節不任，濕風皮膚癢，心腹痛氣痢。

《本草衍義》：《經》中止言療風水毒腫，去惡氣，余更無治療。今醫家用以保和衛氣，為上品藥，須極細為佳。今人故多與烏藥磨服，走散滯氣，獨行則勢弱，與他藥相佐，當緩取效，有益無損。

《藥性賦》：味辛，氣微溫，陽也，可升可降。其性暖，故能抑陰助陽，扶補相火；其氣辛，故能通天徹地，條達諸氣。除轉筋霍亂，和噤口瀉痢，調嘔逆胃翻喘急，止心腹脹滿疼痛，破癥瘕，療寒痰，和脾胃，逐鬼疰惡氣，及風濕骨節麻痺，皮膚瘙癢結氣。

《湯液本草》：氣微溫，陽也。

《本草》云：治風水毒腫，去惡氣，能調中壯陽，暖腰膝，破癥癖，冷風麻痺，骨節不任，濕風皮膚癢，心腹痛，氣痢，止轉筋吐瀉。

東垣云：能養諸氣，上而至天，下而至泉。用為使，最相宜。

《珍》云：補右命門。

《本草發揮》：潔古云：辛熱純陽，補右腎命門。

《本草綱目》：咀嚼甜者氣平，辛辣者性熱。

治上熱下寒，氣逆喘急，大腸虛閉，小便氣淋，男子精冷。

《本草經疏》：沉香稟陽氣以生，兼得雨露之精氣而結，故其氣芬芳，其味辛而無毒。氣厚味薄，可升可降，陽也。入足陽明、太陰、少陰，兼入手少陰、足厥陰經。《本經》療風水毒腫者，即風毒水腫也，風為陽邪，鬱於經絡，遇火相煽，則發出諸毒，沉香得雨露之精氣，故能解風火之毒，水腫者，脾惡濕而喜燥，辛香入脾而燥濕，則水腫自消。凡邪惡氣之中人必從口鼻而入，口鼻為陽明之竅，陽明虛則惡氣易入，得芬芳清陽之氣則惡氣除而脾胃安矣。

簡誤：沉香治冷氣、逆氣、氣鬱、氣結，殊為要藥。然而中氣虛，氣不歸元者忌之。心經有實邪者忌之。非命門真火衰者，不宜入下焦藥用。

《本草蒙筌》：味辛，氣微溫。陽也。毒也。堅實沉水，燔極清烈，故名沉香。

謨按：《衍義》云：沉香保和衛氣，為上品藥。今人多與島藥摩服，走散滯氣，獨行則勢弱，與他藥相佐，當緩取效，有益無損。餘藥不可方也。

《本草乘雅》：沉，質，香，臭也，蓋土爰稼穡，稼穡作甘黍，黍甘而香，故香從甘黍，宜入脾。脾味甘，脾臭香，脾穀黍故也。設土失黃中體，通理用者，咸可奪之，誠脾土之陽分藥，方劑之對待法也。上列證名，不待詮釋，當判然矣。主清入喉，益人心，即子令母實，若上實下虛，下寒上熱，又當顧名思義。如骨節不任，便淋腸閉，亦屬具體亡用，第加一轉語耳。沉以力行行止為用，奇以力行止為體。體中設用，用中具體，牝牡陰陽，互呈先後，可默會矣。

《藥性解》：沉香，味辛苦，性溫，無毒，入腎、命門二經。主祛惡氣，定霍亂，補五臟，益精氣，壯元陽。除冷氣，破癥癖，皮膚瘙癢，皮節不仁。

按：沉香屬陽而性沉，多功於下部，命、腎之所由入也。然香劑多燥，未免傷血，心下焦虛寒者宜之，若水臟衰微，相火盛炎者，誤用則水益枯而火益烈，禍無極矣。今多以為平和之劑，無損於人，輒用以化氣，其不禍人者幾希。

《本草備要》：重，宣，調氣補陽。

辛苦性溫。諸木皆浮，而沉香獨沉。故能下氣而墜痰涎。怒則氣上，能平則下氣。能降亦能升。氣香入脾，故能理諸氣而調中。東垣曰：上至天下至泉，用為使，最相宜。其色黑體陽，故入右腎命門。暖精助陽，行氣不傷氣，溫中不助火。治心腹疼痛，噤口毒痢，癥癖邪惡，冷風麻痺，氣痢氣淋。

《本經逢原》：沉水香性溫，秉南方純陽之性，專於化氣，諸氣鬱結不伸者宜之。溫而不燥，行而不泄，扶脾達腎，攝火歸源，主大腸虛秘，小便氣淋，及痰涎血出於脾者，為之要藥。凡心腹卒痛，霍亂中惡，氣逆喘急者，并宜酒磨服之。補命門三焦，男子精冷，宜入丸劑。同廣藿香、香附，治諸虛寒熱；同丁香、肉桂，治胃虛呃逆；同紫蘇、白豆蔻，治胃冷嘔吐；同茯苓、人參，治心神不足；同川椒、肉桂，治命門火衰；同廣木香、香附，治婦人強忍入房，或過忍尿以致轉胞不通；同肉蓯蓉、麻仁，治大腸虛秘。昔人四磨飲、沉香化氣丸、滾痰丸用之，取其降泄也。沉香降氣散用之，取其散結導氣也。黑錫丹用之，取其納氣歸元也。但多降少升，氣虛不陷人，不可多服。久服每致失氣無度，面黃少食，虛證百出矣。

《本草求真》：﹝批﹞補火、降氣，歸腎。

沉香專入命門，兼入脾。辛苦性溫，體重色黑，落水不浮。故書載能下氣墜痰；氣香能散，故書載能補火暖精壯陽。是以心腹疼痛，禁口毒痢，症癖邪惡，冷風麻痺，氣痢氣淋，冷字氣字宜審。審其病因屬虛屬寒，俱可用此調治。蓋此溫而不燥，行而不泄，同藿香、香附，則治諸虛寒熱，并婦女強忍入房，或過忍尿以致胞轉不通；同丁香、肉桂，則治命門火衰；同肉蓯蓉、麻仁則治大腸虛秘。古方四磨飲、沉香化氣丸、滾滾丸用之，取其降泄也；沉香降氣散用之，取其散結導氣也；黑錫丸用之，取其納氣歸元也。但降多升少，氣虛下陷者，切忌。

《得配本草》：切要忌火。

辛苦，溫。入腎與命門。療下寒上熱，消風水腫毒，辟鬼疰，散鬱結，下痰氣。治吐瀉，通經絡，祛寒濕。

得木香，治胞轉不通。佐蓯蓉，治大腸虛秘；佐熟地，能納氣歸腎。

中氣虛及陰血衰，水虛火炎者，禁用。

《本草新編》：沉香，味辛，氣微溫，陽也，無毒。入命門。補相火，抑陰助陽，養諸氣，通天徹地，治吐瀉，引龍雷之火下藏腎宮，安嘔逆之氣，上通於心臟，乃心腎交接之妙品。又溫而不熱，可常用以益陽者也。

沉香溫腎而又通心。用黃連、肉桂以交心腎者，不若用沉香更為省事，一藥而兩用之也。但用之以交心腎，須用之一錢為妙。不必水磨，切片為末，調入於心腎補藥中，同服可也。

《本草分經》：辛、苦，溫。入右腎命門。暖精助陽，溫中平肝，下氣而墜痰涎。降而能升，故又理氣調中。陰虛者勿用。

《本草思辨錄》：腎中陽虛之人，水上泛而為痰涎，火上升而為喘逆。沉香質堅色黑而沉，故能舉在上之水與火，悉攝而返之於腎。其氣香性溫，則能溫腎以理氣，即小便氣淋，大腸虛閉，亦得以通之，而要非以宣泄為通也。

沉香之用以氣，雖功在降攝，而凡氣分中之病，仍能運轉於中而不留滯。若滾痰丸以沉香佐礞石、大黃、黃芩，治實熱老痰，則其知沉香也深矣。

【現代藥理研究】

1. 沉香的水煎液及水提醇沉液可興奮離體迴腸，緩解腸管的痙攣性收縮；使腸管緊張度下降，蠕動減慢，且可維持2小時。
2. 沉香的苯提取組分可減少小鼠自發運動，還具抗痙攣作用；與環己巴比妥有協同作用，延長睡眠時間。
3. 體外試驗表明，沉香對人子宮頸癌細胞培養株系JTC-26的抑制作用達95%以上。
4. 沉香可緩解乙酰膽鹼所致血壓下降，同時還有升高白細胞、抗黴菌的效力。

沉香自<本草>就有大量药用功效, 具记载：“沉香，气味辛，微温，无毒。主治：风水毒肿，去恶气；主心腹痛，霍乱中恶，邪鬼疰气，清人神；调中，补五脏，益精壮阳，暖腰膝，止转筋吐泻冷气，破症癖，冷风麻痹，骨节不任，风湿皮肤瘙痒，气痢；补脾胃，益气和神。治气逆喘急，大肠虚闭，小便气淋，男子精冷”。沉香在民 间应用：①通便排毒；②助睡眠、清人神；③降糖、降脂；④益气益精。近代临床试验研究表明，沉香是胃癌特效药和很好的镇痛药。自古以来，沉香通常被加工成传统中药饮片，如：沉香粉、沉香饮片、沉香曲等（沉水香材，非沉水不能）。
中医大夫用沉香组方治疗病症，对於强化心脏及神经具有疗效，日本知名的良药「救心」中就含有沉香。沉香能帮助睡眠、养颜美容、消胀气、排宿便、去油脂，有很好的提阳功效。
据药典归纳沉香能组方中成药160多种：呕吐呃逆，心腹痛，大肠气滞，腰膝虚冷，胸膈痞塞，气喘等。被用于消化、呼吸、心脑血管、风湿、肿瘤以及外、妇、儿、男、五官、皮肤等科的疾病，还用于芳香疗法和燃香法。尤其对消化系统的疾病，应用非常广泛。现代药品如沉香化滞丸、沉香养胃丸、沉香化气丸、八味沉香片等都多少占用沉香资源。

现代研究证明：沉香在药理上的作用是多方面的。
（一）国产沉香煎剂对人型结核杆菌有完全抑制作用；对伤寒和福氏痢疾杆菌，亦有强烈抗菌作用。
（二）沉香挥发油成份有麻醉、止痛、肌松作用。
（三）沉香有镇静、止喘作用。
（四）沉香对中枢神经系统有抑制作用。
（五）沉香有降压作用。
（六）沉香有抗心律失常和抗心肌缺血作用。
（七）沉香还有明显的抗癌作用。
喝过沉香泡水的朋友都能感觉到，水中气扬，味甘，特别生津，醒脑。用此水泡茶，能盖过茶气，改变茶性，使之味道不一。。。

沉香的药用价值

　　沉香,药用,价值

　　中医大夫用沉香组方治疗病症，沉香对於强化心脏及神经具有疗效，知名的良药「救心」中就含有沉香。沉香能帮助睡眠、养颜美容、消胀气、排宿便、去油脂，有很好的提阳功效。沉香主治：呕吐呃逆，心腹痛，大肠气滞，腰膝虚冷，胸膈痞塞，气喘等。被用于消化、呼吸、心脑血管、风湿、肿瘤以及外、妇、儿、男、五官、皮肤等科的疾病，还用于芳香疗法和燃香法。尤其对消化系统的疾病，沉香的应用非常广泛，大部分药都用沉香。目前，以沉香组方配伍的中成药尚有160多种，如沉香化滞丸、沉香养胃丸、沉香化气丸、八味沉香片等。

　　中国沉香的药用价值极高，是我国沿用历史悠久的珍贵中药。《本草纲目》中记载：“沉香，气味辛，微温，无毒。主治：风水毒肿，去恶气；主心腹痛，霍乱中恶，邪鬼疰气，清人神；调中，补五脏，益精壮阳，暖腰膝，止转筋吐泻冷气，破症癖，冷风麻痹，骨节不任，风湿皮肤瘙痒，气痢；补脾胃，益气和神。治气逆喘急，大肠虚闭，小便气淋，男子精冷”。沉香在民

　　间应用：①通便排毒；②助睡眠、清人神；③降糖、降脂；④益气益精。近代临床试验研究表明，沉香是胃癌特效药和很好的镇痛药。自古以来，沉香通常被加工成传统中药饮片，如：沉香粉、沉香饮片、沉香曲等。

　　现代研究证明：沉香在药理上的作用是多方面的。

　　（一）国产沉香煎剂对人型结核杆菌有完全抑制作用；对伤寒和福氏痢疾杆菌，亦有强烈抗菌作用。

　　（二）沉香挥发油成份有麻醉、止痛、肌松作用。

　　（三）沉香有镇静、止喘作用。

　　（四）沉香对中枢神经系统有抑制作用。

　　（五）沉香有降压作用。

　　（六）沉香有抗心律失常和抗心肌缺血作用。

　　沉香油，经先进工艺提取，油品精良纯正，是沉香之精华，气通三界，稀有珍贵。沉香油对皮肤烧伤烫伤，有止血止痛的效果。用沉香油按摩皮肤，有去疤，去斑之功效；沉香油对神经具有很好的安定作用，能有效提高睡眠品质。

Trầm hương có rất nhiều tác dụng chữa bệnh kể từ “Bản tổng hợp dược liệu” có ghi: “Trầm hương có mùi hăng, tính ấm, không độc. đau dạ dày, tả ác, ma quỷ và sốt rét, và thanh lọc khí của con người, điều hòa hệ thần kinh trung ương, bổ sung ngũ tạng, bổ sung tinh chất và tăng cường âm dương, làm ấm eo và đầu gối, ngăn ngừa nôn mửa và tiêu chảy do cảm lạnh. khí, các chứng suy nhược, tê liệt do gió lạnh, khớp không rõ, thấp khớp, ngứa da, kiết lỵ; dưỡng tỳ vị, bổ khí, điều khí, tiểu tiện khó thở, đại tràng suy nhược, tiểu tiện, lạnh tinh. Trầm hương được sử dụng trong các ứng dụng dân gian: ① nhuận tràng và giải độc; ② hỗ trợ giấc ngủ và thanh lọc tâm trí; ③ hạ đường huyết và mỡ ④ bổ sung khí và tinh chất; Nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng hiện đại cho thấy trầm hương là thuốc đặc trị ung thư dạ dày và có tác dụng giảm đau tốt. Từ xa xưa, trầm hương thường được chế biến thành các loại thuốc y học cổ truyền Trung Quốc như bột trầm hương, miếng trầm hương, koji trầm hương, v.v.

Các bác sĩ y học cổ truyền Trung Quốc sử dụng trầm hương để chữa bệnh, có tác dụng tăng cường tim và thần kinh. Y học nổi tiếng của Nhật Bản "Jiuxin" có chứa trầm hương. Trầm hương có tác dụng giúp ngủ ngon, làm đẹp da, tiêu đầy hơi, giảm táo bón, tiêu mỡ, có tác dụng bổ dương rất tốt.

Theo Dược điển, trầm hương có thể được sử dụng để bào chế hơn 160 loại thuốc độc quyền của Trung Quốc: nôn mửa và nấc, đau bụng, ứ đọng khí ruột già, eo và đầu gối yếu và lạnh, tắc nghẽn ngực và cơ hoành, hen suyễn, v.v. Nó được sử dụng cho các bệnh về tiêu hóa, hô hấp, tim mạch và mạch máu não, thấp khớp, khối u, cũng như các bệnh bên ngoài, phụ khoa, nhi khoa, nam giới, các đặc điểm trên khuôn mặt, da và các bộ phận khác. Đặc biệt đối với các bệnh về hệ tiêu hóa thì nó được sử dụng rộng rãi. Các loại thuốc hiện đại như Trầm hương Hoa Chi, Trầm hương Dương Vi, Trầm hương Hoa Kỳ, Viên nén trầm hương Bawei, v.v. đều chiếm dụng tài nguyên trầm hương ở một mức độ nào đó.

Nghiên cứu hiện đại đã chứng minh trầm hương có nhiều tác dụng dược lý.

(1) Nước sắc trầm hương trong nhà có tác dụng ức chế hoàn toàn bệnh lao Mycobacteria ở người; nó cũng có tác dụng kháng khuẩn mạnh đối với bệnh sốt thương hàn và Shigella flexneri.

(2) Thành phần dầu dễ bay hơi của trầm hương có tác dụng gây mê, giảm đau, giãn cơ.

(3) Trầm hương có tác dụng an thần, chống hen suyễn.

(4) Trầm hương có tác dụng ức chế hệ thần kinh trung ương.

(5) Trầm hương có tác dụng hạ huyết áp.

(6) Trầm hương có tác dụng chống loạn nhịp tim và chống thiếu máu cơ tim.

(7) Trầm hương còn có tác dụng chống ung thư rõ rệt.

Bạn bè nào đã uống nước ngâm trầm sẽ cảm nhận được nước thanh mát, ngọt ngào, đặc biệt sảng khoái, sảng khoái. Dùng nước này để pha trà có thể lấn át khí trà, làm thay đổi tính chất của trà và khiến trà có mùi vị khác. . .

Giá trị chữa bệnh của trầm hương

Trầm hương, dược liệu, giá trị

Các bác sĩ y học cổ truyền Trung Quốc sử dụng trầm hương để chữa bệnh. Bài thuốc nổi tiếng “Cửu Tâm” có chứa trầm hương. Trầm hương có tác dụng giúp ngủ ngon, làm đẹp da, tiêu đầy hơi, giảm táo bón, tiêu mỡ, có tác dụng bổ dương rất tốt. Trầm hương chủ yếu được dùng để chữa các bệnh: nôn mửa, nấc cụt, đau bụng, ứ khí ở ruột già, lạnh thắt lưng và đầu gối, tức ngực và cơ hoành, hen suyễn, v.v. Nó được sử dụng cho các bệnh về tiêu hóa, hô hấp, tim mạch và mạch máu não, thấp khớp, khối u, cũng như các bệnh bên ngoài, phụ khoa, nhi khoa, nam giới, các đặc điểm trên khuôn mặt, da và các bộ phận khác. Đặc biệt đối với các bệnh về hệ tiêu hóa, trầm hương được sử dụng rộng rãi, hầu hết các bài thuốc đều sử dụng trầm hương. Hiện nay, có hơn 160 loại thuốc được cấp bằng sáng chế của Trung Quốc được bào chế bằng trầm hương, chẳng hạn như Trầm hương hoa chi, Trầm hương Dương vi, Trầm hương hoa kỳ viên, và Bawei viên nén trầm hương.

Trầm hương có giá trị dược liệu cực cao và là một vị thuốc cổ truyền quý được nước ta sử dụng từ rất lâu. “Trầm hương có mùi hăng, tính ấm, không độc. Công dụng: Phong thủy độc sưng tấy, trừ khí xấu, chữa đau tim bụng, tả ác, ma quỷ sốt rét, thanh trừ người. và thần; điều trung, bổ ngũ tạng, Bổ sung tinh chất và tăng cường dương, làm ấm eo và đầu gối, chống nôn mửa và tiêu chảy do khí lạnh, hội chứng suy nhược, tê do gió lạnh, yếu khớp, thấp khớp, ngứa. dưỡng da, kiết lỵ; dưỡng tỳ vị, bổ khí, điều hòa tinh thần, chữa khó thở, khó thở, đại tiện thiếu máu ở nam giới.” Trầm hương trong nhân dân

Ứng dụng trung gian: ① nhuận tràng và giải độc; ② hỗ trợ giấc ngủ và thanh lọc tâm trí; ③ hạ đường huyết và chất béo ④ bổ sung khí và tinh chất; Nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng hiện đại cho thấy trầm hương là thuốc đặc trị ung thư dạ dày và có tác dụng giảm đau tốt. Từ xa xưa, trầm hương thường được chế biến thành các loại thuốc y học cổ truyền Trung Quốc như bột trầm hương, miếng trầm hương, koji trầm hương, v.v.

Nghiên cứu hiện đại đã chứng minh trầm hương có nhiều tác dụng dược lý.

(1) Nước sắc trầm hương trong nhà có tác dụng ức chế hoàn toàn bệnh lao Mycobacteria ở người; nó cũng có tác dụng kháng khuẩn mạnh đối với bệnh sốt thương hàn và Shigella flexneri.

(2) Thành phần dầu dễ bay hơi của trầm hương có tác dụng gây mê, giảm đau, giãn cơ.

(3) Trầm hương có tác dụng an thần, chống hen suyễn.

(4) Trầm hương có tác dụng ức chế hệ thần kinh trung ương.

(5) Trầm hương có tác dụng hạ huyết áp.

(6) Trầm hương có tác dụng chống loạn nhịp tim và chống thiếu máu cơ tim.

Dầu trầm hương được chiết xuất bằng công nghệ tiên tiến. Dầu trầm hương rất tinh khiết và quý hiếm. Dầu trầm hương có tác dụng cầm máu, giảm đau đối với các vết bỏng, bỏng da. Xoa bóp da bằng dầu trầm hương có thể loại bỏ sẹo và vết thâm; dầu trầm hương có tác dụng làm dịu thần kinh rất tốt và có thể cải thiện chất lượng giấc ngủ một cách hiệu quả.